“Thực quyền” và bài toán năng lực cán bộ

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã đi vào vận hành chính thức từ ngày 01/7, đặt chính quyền cấp xã vào vị trí then chốt, trực tiếp phục vụ, giải quyết các vấn đề thiết yếu của người dân.

Mô hình mới cho phép chính quyền địa phương chủ động xây dựng cơ cấu tổ chức bộ máy phù hợp với chức năng, nhiệm vụ thực tế, thay vì rợp khuôn theo Trung ương. Đây là bước tiến trong tổ chức chính quyền địa phương, thể hiện rõ tính linh hoạt, chủ động và tự chịu trách nhiệm của địa phương. Nó tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy phân quyền, phân cấp mạnh mẽ hơn giữa Trung ương và địa phương, theo đúng tinh thần “việc gì của địa phương thì để địa phương quyết định, tổ chức thực hiện và tự chịu trách nhiệm”.

Cán bộ, công chức Trung tâm phục vụ hành chính công xã Phú Túc đang tiếp nhận, hướng dẫn người dân làm thủ tục hành chính. (Ảnh Ngô Thu)

Với quyền hạn rộng hơn, trách nhiệm rõ ràng hơn của cấp xã, cùng với cơ chế minh bạch, tất cả tạo nên một nền hành chính cơ sở gần dân, sát dân, phục vụ dân thực chất hơn. Đây là bước đi quyết liệt, giúp chính quyền cấp xã không chỉ là “chính quyền giấy” mà sẽ hướng tới “chính quyền số”, phục vụ người dân nhanh chóng, minh bạch, thuận tiện.

Dù mang lại nhiều kỳ vọng, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chắc chắn sẽ đối mặt với không ít thách thức trong giai đoạn đầu. Năng lực của cán bộ cấp xã có thể chưa đáp ứng được yêu cầu khi phải đảm nhận thêm các nhiệm vụ phức tạp trước đây thuộc cấp huyện. Sự thay đổi từ mô hình 3 cấp sang 2 cấp đòi hỏi thời gian để cán bộ và người dân thích nghi, đặc biệt là trong tư duy quản lý và thực thi nhiệm vụ.

Khi tổ chức bộ máy được tinh gọn, yêu cầu về năng lực và trách nhiệm của cán bộ xã cũng sẽ cao hơn, buộc mỗi cán bộ, công chức phải không ngừng học hỏi, rèn luyện để nâng cao năng lực thực thi công vụ. Do vậy, điều quan trọng đầu tiên là phải thay đổi tư duy. Chính tư duy sẽ chi phối tâm lý và hành động. Nếu còn mang tâm lý trì trệ, ngại đổi mới rất dễ hình thành những lo lắng về sự quá tải sắp tới của đội ngũ cán bộ, công chức.

Việc chuyển trạng thái sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong xây dựng một nền hành chính phục vụ người dân tốt hơn, hiệu quả hơn. Để mô hình này phát huy hiệu quả tối đa, cần có sự chủ động và quyết tâm cao từ mỗi cán bộ, công chức ở cơ sở. Đây là một hành trình dài và đòi hỏi sự nỗ lực chung để vượt qua những trở ngại ban đầu, hướng tới một chính quyền thực sự của dân, do dân và vì dân.